Có lẽ bạn cũng đồng ý rằng, mùi hương có khả năng gợi nên nhiều cảm xúc và kỷ niệm trong mỗi chúng ta. Ở góc độ khoa học, hiện tượng này xảy ra nhờ vào thùy khứu giác - với kích thước chỉ bằng một con tem. Thùy khứu giác thuộc hệ limbic, nơi chủ quản mọi cảm xúc và lưu lại những ký ức dài hạn.
Hãy thử nhớ lại một lần nào đó, khi đang chuẩn bị chìm vào giấc ngủ sâu, bạn bỗng bắt gặp một mùi hương quen thuộc khiến bao niềm vui xưa cũ ùa về. Vâng, chính là cái cảm giác ấy!
Và bây giờ, bạn có muốn cùng Lê Mai tái hiện lại cảm xúc ấy?
Bằng cách nào ư?
Hãy bắt đầu bằng việc “hít vào”. Với những ai mới bắt đầu tìm hiểu về tinh dầu, hãy tự tạo cho mình những mùi hương riêng biệt bằng việc kết hợp những loại tinh dầu mà bạn yêu thích ở lần thử đầu tiên. Đây có thể xem là một trong những cách tiếp cận cơ bản nhưng hiệu quả nhất.
Sau đó, hãy thử dùng hỗn hợp do chính bạn tạo ra cho máy khuếch tán, xà phòng, hay nước xịt phòng và cơ thể.
Dù trải nghiệm này khá thú vị, blending (pha trộn) tinh dầu là một môn khoa học – nghệ thuật đòi hỏi những kỹ năng và kiến thức cơ bản.
....
Bằng cách nào ư?
Hãy bắt đầu bằng việc “hít vào”. Với những ai mới bắt đầu tìm hiểu về tinh dầu, hãy tự tạo cho mình những mùi hương riêng biệt bằng việc kết hợp những loại tinh dầu mà bạn yêu thích ở lần thử đầu tiên. Đây có thể xem là một trong những cách tiếp cận cơ bản nhưng hiệu quả nhất.
Sau đó, hãy thử dùng hỗn hợp do chính bạn tạo ra cho máy khuếch tán, xà phòng, hay nước xịt phòng và cơ thể.
Dù trải nghiệm này khá thú vị, pha trộn tinh dầu là một môn khoa học – nghệ thuật đòi hỏi những kỹ năng và kiến thức cơ bản.
Blending 101: Thủ pháp ghép đôi từng giọt tinh dầu
Có lẽ bạn cũng đồng ý rằng, mùi hương có khả năng gợi nên nhiều cảm xúc và kỷ niệm trong mỗi chúng ta. Ở góc độ khoa học, hiện tượng này xảy ra nhờ vào thùy khứu giác - với kích thước chỉ bằng một con tem. Thùy khứu giác thuộc hệ limbic, nơi chủ quản mọi cảm xúc và lưu lại những ký ức dài hạn.
Hãy thử nhớ lại một lần nào đó, khi đang chuẩn bị chìm vào giấc ngủ sâu, bạn bỗng bắt gặp một mùi hương quen thuộc khiến bao niềm vui xưa cũ ùa về. Vâng, chính là cái cảm giác ấy!
Và bây giờ, bạn có muốn cùng Lê Mai tái hiện lại cảm xúc ấy?
......
• hỗn hợp của nhiều loại khác nhau của cùng một chất: gần như tất cả các loại rượu whisky Scotch đều là hỗn hợp.
• một từ được tạo thành từ các bộ phận của hai từ khác và kết hợp ý nghĩa của chúng, motel là từ motor và hotel.
blend | blɛnd |
động từ [có đối tượng] // trộn (một chất) với một chất khác để chúng kết hợp với nhau: trộn bột với một thìa canh nước | [không có đối tượng: thêm pho mát bào và trộn đều.
danh từ // hỗn hợp các chất khác nhau hoặc những thứ khác: tương ớt là sự kết hợp của chuối, nho khô và gừng
• trộn (các loại khác nhau của cùng một chất, chẳng hạn như trà, cà phê hoặc rượu mạnh) với nhau để tạo ra một sản phẩm có chất lượng mong muốn: trà được pha trộn bằng cách sử dụng lá từ các vùng đất ở Sri Lanka, Kenya, Ấn Độ và Indonesia | cha tôi pha trộn rượu whisky ở Coldstream, ở Biên giới Scotland.
• đặt hoặc kết hợp (những thứ trừu tượng) với nhau
• kết hợp (một màu) với một màu khác để không thể phân biệt rõ ràng màu này với màu kia
• [không có đối tượng] tạo thành một sự kết hợp hài hòa: trang phục, âm nhạc và ánh sáng tất cả hòa quyện với nhau một cách đẹp mắt.
• (hòa nhập / vào) là một phần không phô trương hoặc hài hòa của một tổng thể lớn hơn bằng cách giống nhau về ngoại hình hoặc hành vi: cô ấy sẽ phải thuê một vệ sĩ thường trực trong nhà, một người hòa nhập tốt.
.....
Thông thường, bạn sẽ trải nghiệm “nốt đầu” ở lần ngửi đầu tiên. Đây cũng chính là cách các thương hiệu mùi hương tạo điểm nhấn cho sản phẩm của họ. Tuy vậy, hương thơm của nốt đầu thường không tồn tại lâu, dù giai điệu có phần sắc nét.
Tiếp đó là “nốt giữa”. Có thể nói đây là “trái tim” hay “linh hồn” của mỗi lọ nước hoa. Nếu bạn đã dùng giấy thử nước hoa, thì nốt giữa chính là hương thơm còn đọng lại trên mẫu thử trong khoảng từ một đến hai giờ.
Và cuối cùng là nốt cuối – hay còn lại là hương nền. So với hai nốt đầu tiên, nốt nền thường xuất hiện chậm hơn, và có khi chỉ xuất hiện sau một ngày dai khi mẫu thử đã bắt đầu khô lại. Đây chính là khoảnh khắc nốt nền thể hiện sức mạnh của mình. Chính nốt trầm sẽ giúp bạn biết được liệu hỗn hợp tinh dầu của mình có thể duy trì được bao lâu. Các loại xà phòng có hương nền mạnh mẽ và được pha chế hiệu quả thường giữ hương được lâu hơn (Và đừng nhầm lẫn hương nền và dầu nền. Dầu nền là một loại dầu cố định được sử dụng để pha loãng tinh dầu)
Vì mỗi chúng ta là một cá thể duy nhất, việc kết nối với từng hương thơm cũng sẽ có sự khác biệt tùy vào trải nghiệm hay ký ưc gắn liền với chúng. Có thể nói, việc tạo ra tinh dầu như một hoạt động sáng tạo cá nhân. Hãy luôn bắt đầu với những loại tinh dầu mà bạn yêu thích, trước khi tạo ra các loại nước hoa hay sản phẩm tự nhiên cho người khác.
Mỗi mùi hương là một “note” trong một bản giao hưởng
Nếu một nhạc sỹ phải luôn trau dồi khả năng “nghe” – cảm âm, thì một nghệ nhân mùi hương lại phải thật sành sỏi trong việc “ngửi”. Các nhà sản xuất nước hoa thường phân loại mùi hương thành các “nốt”, tựa như ngôn ngữ của âm nhạc với các bộ âm thanh khác nhau.
Mỗi lọ tinh dầu thường bao gồm ba nốt: đầu – giữa – và cuối. Vì vậy, bạn sẽ dễ dàng nhận thấy mỗi loại dầu có thể sở hữu cả ba tầng hương. Tuy vậy, một số loại tinh dầu riêng lẻ chỉ được phân loại dựa trên nốt chính của chúng, ví dụ như: cam bergamot citrus aurantium hay cam bergamia. Do vậy, để tạo nên một hợp âm mùi hương hoàn chỉnh, chúng ta cần lựa chọn loại tinh dầu sở hữu những “note” phù hợp...
....
Mỗi lọ tinh dầu thường bao gồm ba nốt: đầu – giữa – và cuối. Vì vậy, bạn sẽ dễ dàng nhận thấy mỗi loại dầu có thể sở hữu cả ba tầng hương. Tuy vậy, một số loại tinh dầu riêng lẻ chỉ được phân loại dựa trên nốt chính của chúng, ví dụ như: cam bergamot citrus aurantium hay cam bergamia. Do vậy, để tạo nên một hợp âm mùi hương hoàn chỉnh, chúng ta cần lựa chọn loại tinh dầu sở hữu những “nốt” phù hợp.
Thông thường, bạn sẽ trải nghiệm “nốt đầu” ở lần ngửi đầu tiên. Đây cũng chính là cách các thương hiệu mùi hương tạo điểm nhấn cho sản phẩm của họ. Tuy vậy, hương thơm của nốt đầu thường không tồn tại lâu, dù giai điệu có phần sắc nét.
........
Vì mỗi chúng ta là một cá thể duy nhất, việc kết nối với từng hương thơm cũng sẽ có sự khác biệt tùy vào trải nghiệm hay ký ưc gắn liền với chúng. Có thể nói, việc tạo ra tinh dầu như một hoạt động sáng tạo cá nhân. Hãy luôn bắt đầu với những loại tinh dầu mà bạn yêu thích, trước khi tạo ra các loại nước hoa hay sản phẩm tự nhiên cho người khác.
Mỗi mùi hương là một “nốt” trong một bản giao hưởng
Nếu một nhạc sỹ phải luôn trau dồi khả năng “nghe” – cảm âm, thì một nghệ nhân mùi hương lại phải thật sành sỏi trong việc “ngửi”. Các nhà sản xuất nước hoa thường phân loại mùi hương thành các “nốt”, tựa như ngôn ngữ của âm nhạc với các bộ âm thanh khác nhau.
......
...
Tiếp đó là “nốt giữa”. Có thể nói đây là “trái tim” hay “linh hồn” của mỗi lọ nước hoa. Nếu bạn đã dùng giấy thử nước hoa, thì nốt giữa chính là hương thơm còn đọng lại trên mẫu thử trong khoảng từ một đến hai giờ.
Và cuối cùng là nốt cuối – hay còn lại là hương nền. So với hai nốt đầu tiên, nốt nền thường xuất hiện chậm hơn, và có khi chỉ xuất hiện sau một ngày dai khi mẫu thử đã bắt đầu khô lại. Đây chính là khoảnh khắc nốt nền thể hiện sức mạnh của mình. Chính nốt trầm sẽ giúp bạn biết được liệu hỗn hợp tinh dầu của mình có thể duy trì được bao lâu. Các loại xà phòng có hương nền mạnh mẽ và được pha chế hiệu quả thường giữ hương được lâu hơn (Và đừng nhầm lẫn hương nền và dầu nền. Dầu nền là một loại dầu cố định được sử dụng để pha loãng tinh dầu)
Suy ngẫm về mùi hương khiến bạn hứng thú. Việc này sẽ giúp bạn dễ dàng quyết định chọn ra loại tinh dầu phù hợp cho sản phẩm của mình. Bạn có thể đặt cho bản thân một số câu hỏi như:
Có một loại thảo mộc hay gia vị nào mà mình đặc biệt yêu thích không?
Mình có thích hương thơm của một loài hoa nào đó?
Thế còn hương thơm của ngọn cỏ mới cắt, của rừng thông, hay bầu không khí sau mỗi cơn mưa?
Tiến hành kiểm tra cảm quan với loại dầu bạn đã chọn. Nhỏ một giọt tinh dầu vào que thử nước hoa, từ từ di chuyển đến cách gần mũi của bạn một bước chân, và nhẹ nhàng xoay cổ tay theo hình vòng trong không khí.
Hãy lưu ý giữ cho mình một khoảnh cách nhất định khi cảm nhận mùi hương.
Hít vào thật nhanh ở lần đầu tiên, rồi chậm dần và sâu hơn.
Ở bước này, bạn có thể ghi chú nếu muốn. Việc sử dụng từ ngữ mô tả sẽ giúp bạn dễ dàng diễn đạt cảm nhận của mình hơn. Hãy thử mô tả mùi hương ở dạng kết cấu, màu sắc, âm thanh, cảm xúc. Liệu mùi hương có nồng, gắt, có gì đó tăm tối, thoang thoảng hương gỗ, hoặc khó chịu, hay là bao gồm tất cả cảm xúc này?
Hãy chờ từ 10 đến 30 phút để tinh dầu bay hơi hoàn toàn, sau đó làm sạch khứu giác của bạn bằng việc đi dạo hay ngửi một ít bã cà phê. Sau đó, hãy ngửi lại mùi hương trên que thử của bạn và để ý độ nồng của hương thơm. Mùi thơm ban đầu có còn lưu lại không? Ghi lại chúng bằng những từ ngữ như rêu, hương trái cây, hương hoa, hay đơn giản chỉ là… “hương xanh”. Quan trọng nhất là bạn tìm ra được những tính cách nổi bật nhất của note hương mà mình đang trải nghiệm.
Một lần nữa, hãy lướt theo dòng chảy sáng tạo. Nếu mùi hương ấy có thể cảm nhận ở một hình dạng cụ thể thì sẽ trông như thế nào? Một chiếc hộp vuông? Nhọn? Gồ ghề? Hay tí hon?
Bây giờ, bạn có thể nhắm mắt lại và thử trò chuyện cùng mùi hương kia xem. Nếu chúng là một con người, thì sẽ mang những tính cách như thế nào? Ấm áp, tinh nghịch, quyến rũ, e dè hay vô cùng đáng yêu?
Tập trung và ghi chú cảm nhận của bạn. Ngay lúc này, cơ thể và tâm trí bạn đang cảm thấy điều gì? Hương thơm kia đã loang đến mũi và dần tiến giữa hai mắt? Hay vẫn còn đọng lại ở ngực?
Đây là lúc xác định liệu bạn có thể tách năm loại dầu đã chốt của mình theo ba nốt đầu – giữa – và cuối hay không. Lý tưởng nhất bạn sẽ chọn được 2 note đầu, 2 note giữa, và 1 note làm nền.
Giờ bạn đã có trong tay năm loại dầu, điều quan trọng nhất là xem xét độ thơm của từng loại. (Lưu ý rằng độ nồng khác với tốc độ bay hơi)
Nếu một loại hương liệu mạnh được sử dụng trong hỗn hợp, nhiều khả năng chúng sẽ chiếm ưu thế và lấn át những nguyên liệu còn lại Một ví dụ điển hình là hoa oải hương Lavandula angustifolia và cúc La mã. Hoa cúc thường có mùi thơm nổi trội so với hoa oải hương. Do vậy, một tỷ lệ hoàn hảo thường bao gồm 4 đến 8 giọt oải hương với một giọt hoa cúc.
Bạn có thể bắt đầu với một “chiếc đũa phép hương thơm”, được tạo ra bằng cách nhỏ một vài giọt của năm loại dầu lên một que thử riêng biệt. Hít vào thật sâu trong lúc vẫy nhẹ chiếc đũa phép và điều chỉnh tỷ lệ hương thơm cho phù hợp.
Để giúp việc đo lường được dễ dàng hơn, bạn có thể áp dụng nguyên tắc 100 giọt. Tất nhiên, bạn có thể tang hoặc giảm công thức của mình để duy trì tỷ lệ phù hợp.
Trong lúc trải nghiệm các ý tưởng của mình, hãy để mùi hương dẫn dắt và kết nối sự sáng tạo trong bạn. Nếu gặp khó khăn trong việc phân biệt loại dầu là gia vị, thảo mộc, cỏ, hoa,… hãy dành thời gian để xem biểu đồ mô tả hương thơm (bên dưới).
Hãy nhớ rằng không có khái niệm đúng – sai trong việc pha chế tinh dầu. Đây không phải là một cuộc thi hay cuộc chay đua,
Vì đơn giản chúng tùy thuộc vào trải nghiệm và cảm nhận của riêng bạn. Nếu hương thơm tạo ra vẫn chưa ưng ý, đừng nản lòng. Chúng tôi sẽ chỉ bạn cách tái sử dụng những “mẫu thí nghiệm hỏng” cho việc làm sạch ngôi nhà của mình ở một bài blog khác. Nói một cách khác, bạn sẽ không lãng phí bất kỳ một nguyên liệu nào cả!
Làm sao để tìm ra tỷ lệ pha trộn hoàn hảo cho công thức của bạn?
Làm sao để tìm ra tỷ lệ pha trộn hoàn hảo cho công thức của bạn?
....
Để giúp việc đo lường được dễ dàng hơn, bạn có thể áp dụng nguyên tắc 100 giọt. Tất nhiên, bạn có thể tang hoặc giảm công thức của mình để duy trì tỷ lệ phù hợp.
Trong lúc trải nghiệm các ý tưởng của mình, hãy để mùi hương dẫn dắt và kết nối sự sáng tạo trong bạn. Nếu gặp khó khăn trong việc phân biệt loại dầu là gia vị, thảo mộc, cỏ, hoa,… hãy dành thời gian để xem biểu đồ mô tả hương thơm (bên dưới).
Hãy nhớ rằng không có khái niệm đúng – sai trong việc pha chế tinh dầu. Đây không phải là một cuộc thi hay cuộc chay đua,
Vì đơn giản chúng tùy thuộc vào trải nghiệm và cảm nhận của riêng bạn. Nếu hương thơm tạo ra vẫn chưa ưng ý, đừng nản lòng. Chúng tôi sẽ chỉ bạn cách tái sử dụng những “mẫu thí nghiệm hỏng” cho việc làm sạch ngôi nhà của mình ở một bài blog khác. Nói một cách khác, bạn sẽ không lãng phí bất kỳ một nguyên liệu nào cả!
Giờ bạn đã có trong tay năm loại dầu, điều quan trọng nhất là xem xét độ thơm của từng loại. (Lưu ý rằng độ nồng khác với tốc độ bay hơi)
Nếu một loại hương liệu mạnh được sử dụng trong hỗn hợp, nhiều khả năng chúng sẽ chiếm ưu thế và lấn át những nguyên liệu còn lại Một ví dụ điển hình là hoa oải hương Lavandula angustifolia và cúc La mã. Hoa cúc thường có mùi thơm nổi trội so với hoa oải hương. Do vậy, một tỷ lệ hoàn hảo thường bao gồm 4 đến 8 giọt oải hương với một giọt hoa cúc.
Bạn có thể bắt đầu với một “chiếc đũa phép hương thơm”, được tạo ra bằng cách nhỏ một vài giọt của năm loại dầu lên một que thử riêng biệt. Hít vào thật sâu trong lúc vẫy nhẹ chiếc đũa phép và điều chỉnh tỷ lệ hương thơm cho phù hợp.
......
painting / background by Steve Johnson
Α α / Β β / Γ γ / Δ δ / Ε ε / Ψ ψ / Ω ω /
A375 / ABTS / ACD / ACGIH / ADI / ADP / ADR / AE / AFB1 / ALD / ALP / ALT / AST
B[𝒶]P / BfR / BHR / BHT / BMD / BMDL₁₀ / BP / bp / BPH / bw
CA / CCS / CEFS / CIPEMC / CIR / CITES / CNS / COLIPA / COPD / COX-2 / CSTEE / CT / CYP
DBP / DEHP / DHB / DIBP / DMBA / DMSO / DPPH
ECEAE / ECETOC / ED / EMA / EPA / EPAA / EPSA / EROD / ESS / EU
FAO / FC / FCF / FDA / FEMA / FFPA / FM / FRAME / FSH /
g / g/kg / GABA / GC / GI₅₀ / GnRH / GRAS
HepG2 / HMG-CoA / HPRT / HRIPT
IARC / IC / IC₅₀ / ICCVAM / ICD / IFRA / IIA / im / iNOS / INR / ip / ISO / iv / IVDK
JECFA / JMPR
Kᵢ
LC₅₀ / LD₅₀ / LDH / LDLo / LH / LLNA / LOAEL
M / MAO / MAOI / MCF-1 / MCS / MDI / MES / μg / mg / μL / mL / mL/kg / μM / mM / μmol / mnol / MNU / Mole / MROD / MRSA / MSDS / MTD
NDEA / NDMA / NESIL / ng / NGF / nL / NMBA / nmol / NNK / NOAEL / NOEL / NTP
ODC / OECD / OSHA / OTC
P-gp / PAH / PCD / pg / PIC / PMA / po / ppb / ppm / PROD / PTZ
QRA / QSAR
RADS / RCT / RD₅₀ / REACH / RfC / RfD / RIFM / ROS
sc / SCC / SCCNFP / SCCP / SCE / SCF / SHR / SI / SSO / SSRI
TDI / TDS / TEWL / TI / TNBS / TNF-⍺ / TPA / tr / TTC /
UDP / UDS / UGT / UNEP
VEGF1 / VEGF / VOC
WCHC / WHO
* formulas for blending popular essential oils
painting / background by Steve Johnson
painting / background by CARACOLLA